Nieprawidłowe głosowanie radnych bez wpływu na podjęcie uchwały

FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU - SAS 6 / 2024

Jeżeli wynik głosowania świadczy o tym, że udział w głosowaniu radnego, który powinien był wyłączyć się od głosowania, nie miał wpływu na podjęcie uchwały, to należałoby to traktować jako nieistotne naruszenie prawa w rozumieniu art. 91 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym. Naruszenie byłoby istotne, gdyby uczestnictwo podlegającego wyłączeniu radnego przesądziło o przyjęciu uchwały lub nie.

Tak wynika z uchwały Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu z dnia 17 lipca 2024 r., nr 17/27/2024, w sprawie wskazania naruszenia prawa (art. 25a ustawy z dnia 8 marca 1990  r. o samorządzie gminnym, dalej: u.s.g.) przez postanowienia uchwały rady gminy z dnia 17 czerwca 2024 r. w sprawie poboru podatków w drodze inkasa i ustalenia inkasentów. W uchwale tej rada gminy m.in. postanowiła o wyborze inkasentów. Do pełnienia tej funkcji wyznaczono 5 osób, które – jednocześnie – pełnią funkcje radnych rady gminy. W toku badania uchwały Kolegium RIO w Opolu ustaliło, że na sesji, na której uchwala została przyjęta, dwóch radnych – inkasentów było nieobecnych. Rada gminy liczy 15 radnych, a w głosowaniu wzięło udział 13. Uchwała zapadła większością 9 głosów „za”, 4 głosy „wstrzymujące”, 0 głosów „przeciw”. Z protokołu obrad rady gminy wynika, że dwóch z trzech obecnych radnych – inkasentów wstrzymało się od głosu, a jeden głosował – jak wynika z protokołu – za przyjęciem uchwały.
W tym miejscu Kolegium RIO w Opolu przypomniało, że zgodnie z treścią art. 25a u.s.g. ustawy o samorządzie gminnym, radny nie może brać udziału w głosowaniu w radzie ani w komisji, jeżeli dotyczy ono jego interesu prawnego. – „Powołana regulacja wprowadza instytucję wyłączenia radnego od udziału w głosowaniu, dotyczącego interesu prawnego radnego, tj. interesu chronionego przepisami prawa, wypływającego z przepisów ustrojowych, przepisów prawa materialnego i przepisów prawa procesowego. Każdy z tych przepisów może bowiem kształtować uprawnienia i obowiązki jednostki. Pod pojęciem interesu prawnego należy rozumieć osobisty, konkretny i aktualny, prawnie chroniony interes, który może być realizowany na podstawie określonego przepisu, bezpośrednio wiążący się z indywidualnie i prawnie chronioną sytuacją strony. Nie powinno więc budzić wątpliwości, że interes prawny w omawianym kontekście dotyczy także sytuacji, w której podejmowana uchwała ustanawia radnych inkasentami z prawem do pobierania wynagrodzenia za inkaso. Uchwała dotyczy bowiem bezpośrednio uprawnień i obowiązków radnych o charakterze majątkowym, związanych z uzyskiwaniem wynagrodzenia za pełnienie obowiązków inkasentów. Radny nie może brać udziału w głosowaniu w radzie ani w komisji, jeżeli dotyczy ono jego interesu prawnego.” – czytamy w uzasadnieniu uchwały.
Jednocześnie Kolegium RIO w Opolu wskazało, że ponieważ udział radnych, którzy powinni wyłączyć się od głosowania, nie miał wpływu na jej podjęcie, to ograniczyło się do wskazania, że uchwala została podjęta z naruszeniem prawa, bez stwierdzania jej nieważności.

Jakub Gortyński
prawnik, ekspert w tematyce samorządu terytorialnego

PODSTAWA PRAWNA:
– Uchwała Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu z dnia 17 lipca 2024 r., nr 17/27/2024
– Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym