Wykorzystanie urlopu w naturze zamiast ekwiwalentu – kluczowe aspekty prawne
PRAWO PRACY - SAS 2 / 2025
Na podstawie art. 171 § 3 Kodeksu pracy pracodawca nie ma obowiązku wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, jeśli strony postanowią o jego wykorzystaniu w czasie trwania kolejnej umowy o pracę, zawartej bezpośrednio po wygaśnięciu poprzedniej umowy.
PRAKTYCZNE ZNACZENIE REGULACJI
Przepis ten daje pracodawcom i pracownikom pewną elastyczność w zarządzaniu urlopem wypoczynkowym. W sytuacji, gdy pracownik przechodzi z jednej umowy o pracę na drugą, podpisaną bezpośrednio po poprzedniej, możliwe jest wykorzystanie urlopu w przyszłości, zamiast wypłaty ekwiwalentu. Niesie to za sobą korzyści zarówno dla Pracodawcy, jak i Pracownika. Pracownik może realnie skorzystać z urlopu, zamiast otrzymać ekwiwalent, który w przypadku kontynuacji zatrudnienia może mieć mniejszą wartość finansową dla takiego Pracownika niż faktyczny odpoczynek przy jednoczesnym zachowaniu prawa do wynagrodzenia. Pracodawca natomiast unika konieczności jednorazowej wypłaty ekwiwalentu, co w przypadku Pracowników akumulujących urlopy wypoczynkowe może stanowić istotny wydatek.
ZGODNA WOLA STRON STOSUNKU PRACY
Wybór między wykorzystaniem urlopu w naturze a jego wypłatą jako ekwiwalent zależy od sytuacji pracownika i pracodawcy. Warto rozważyć skorzystanie z urlopu w naturze, aby uniknąć konieczności rozliczania ekwiwalentu, jednak w niektórych przypadkach wypłata ekwiwalentu po zakończeniu umowy może okazać się bardziej praktycznym rozwiązaniem. Kluczowy przy stosowaniu art. 171 § 3 Kodeksu pracy pozostaje fakt, że dla skorzystania z jego dobrodziejstwa konieczne jest porozumienie się Pracownika i Pracodawcy. Jeśli z jakiegoś powodu będą mieli rozbieżne stanowiska, to pracodawca powinien wypłacić ekwiwalent za niewykorzystany urlop, mimo że dana osoba dalej pozostanie jego pracownikiem. W konsekwencji czego możliwość skorzystania z urlopu w naturze w ramach kontynuacji zatrudnienia zależne jest od wspólnej woli stron. Jeżeli jedna ze stron stosunku pracy nie będzie gotowa do odpowiedniego zapewnienia lub wykorzystania urlopu w naturze, to Pracodawca zostaje zobowiązany do zapłaty ekwiwalentu niezależnie od własnych oczekiwań, a pracownik – mimo chęci wykorzystania urlopu w przyszłości – będzie zmuszony do faktycznej utraty urlopu rekompensowanej jedynie ekwiwalentem za urlop.
PRZEDAWNIENIE URLOPU I EKWIWALENTU ZA URLOP
Dodatkowo należy pamiętać, że prawo do odbycia urlopu w nautrze nie ulega przedawnieniu, w konsekwencji czego, mimo że niezgodne jest to z powszechnie obowiązującymi przepisami dot. urlopów, pracownik w naturze może zebrać nawet 100 dni urlopu, co w zasadzie można osiągnąć już po 4 latach zatrudnienia. Przedawnieniu natomiast ulega w okresie 3 lat od momentu wymagalności roszczenie o zapłatę ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Oznacza to, że utrzymywanie urlopu w naturze będzie dla pracownika potencjalnie korzystniejsze, gdyż z czasem uzbierany urlop nie ulegnie przedawnieniu, natomiast ekwiwalent pieniężny w pewnych okolicznościach może zostać przez pracownika utracony.
Krzysztof Sosnowski
radca prawny
Kancelaria Wojewódka i Wspólnicy
PODSTAWA PRAWNA
– Art. 171 § 3 Kodeksu pracy
