Kalendarium

SAS_9/2011

Charakter prawny niwelacji terenu

POWIATOWA ADMINISTRACJA ZESPOLONA - SAS 9 / 2011

Wykonywanie przez inwestora określonych czynności składających się na szeroko pojęty proces budowlany może przełożyć się na odpowiednią reakcję organów nadzoru budowlanego, w zależności od charakteru tych czynności oraz terminu ich rozpoczęcia w odniesieniu do daty uzyskania ostatecznej decyzji zezwalającej na budowę. Nie wszystkie bowiem czynności inwestora mogą zostać uznane za rozpoczęcie budowy, np. polegające na przywiezieniu niektórych materiałów.

W kontekście powyższego należy ustalić zakres pojęciowy niwelacji terenu. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na definicję ustawową budowy oraz definicję robót budowlanych, zawarte w art. 3 pkt 6 i 7 Prawa budowlanego. Zgodnie z ww. przepisami przez budowę należy rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego, natomiast pod pojęciem robót budowlanych ustawodawca umieścił budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego.

Niwelacja terenu polega na wyrównaniu powierzchni gruntu rodzimego oraz odpowiedniego ukształtowania jej powierzchni stosownie do zamierzeń dalszego wykorzystania działki. Niwelacja terenu może wprawdzie stanowić wstępny etap dalszych robót budowlanych polegających na budowie obiektu budowlanego i w takim przypadku niwelacja terenu stanowi rodzaj prac przygotowawczych, koniecznych do rozpoczęcia inwestycji. Ustawa wprost stanowi, że pracami przygotowawczymi jest wykonanie niwelacji terenu (art. 41 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego). Co jednak istotne z punktu widzenia ewentualnej odpowiedzialności inwestora art. 41 ust. 1 Prawa budowlanego stwierdza, że rozpoczęcie budowy następuje z chwilą podjęcia prac przygotowawczych na terenie budowy, zaś w ust. 3 określa, iż prace przygotowawcze mogą być wykonywane tylko na terenie objętym pozwoleniem na budowę lub zgłoszeniem. W rezultacie wykonywanie niwelacji terenu, w celu dalszego prowadzenia inwestycji przed uzyskaniem ostatecznej decyzji zezwalającej na budowę, jest traktowane w świetle przepisów jako samowola budowlana i może skutkować podjęciem odpowiednich działań przez organy nadzoru budowlanego.

NIWELACJA

Niwelacja terenu polega na wyrównaniu powierzchni gruntu rodzimego oraz odpowiedniego ukształtowania jej powierzchni stosownie do zamierzeń dalszego wykorzystania działki.

Powstaje jednak pytanie, jak traktować sytuację, w której osoba wykonuje wyłącznie niwelacje terenu, które nie stanowią prac przygotowawczych będących wstępnym etapem realizacji zamierzenia inwestycyjnego. Jak się przyjmuje w orzecznictwie sądowoadministracyjnym w takiej sytuacji obowiązkiem organu nadzoru jest dokonanie oceny, co jest zamiarem osoby dokonującej zgłoszenie w świetle odpowiednich przepisów Prawa budowlanego. Przyjmuje się bowiem, że prace polegające wyłącznie na wyrównywaniu terenu działki, usuwaniu nadmiaru ziemi, śmieci itp. nie stanowią robót budowlanych podlegających przepisom Prawa budowlanego (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 listopada 2003 r. sygn. akt IV SA 1131/02).

Janusz Groński

Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.)

WRÓĆ DO SPISU TREŚCI

Odpowiedzialność strażaka wykonującego rozkaz

POWIATOWA ADMINISTRACJA ZESPOLONA - SAS 9 / 2011

Zgodnie z art. 115 ust. 1 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej (dalej: PSP) strażak odpowiada dyscyplinarnie za zawinione, nienależyte wykonywanie obowiązków służbowych oraz za czyny sprzeczne ze złożonym ślubowaniem. Strażak odpowiada dyscyplinarnie również za popełnione przestępstwa lub wykroczenia, niezależnie od odpowiedzialności karnej (art. 115 ust. 2 PSP).

Nie ulega wątpliwości, że do katalogu przewinień służbowych, które mogą skutkować odpowiedzialnością dyscyplinarną należy również niewykonywanie lub niewłaściwe wykonanie poleceń przełożonych. Zgodnie bowiem z art. 31a ust. 6 PSP w okresie pozostawania w dyspozycji strażak jest obowiązany wykonywać obowiązki służbowe na polecenie przełożonego, w którego dyspozycji pozostaje. Również w trakcie akcji ratowniczej strażak musi wykonywać czynności, do których został zobowiązany poleceniami służbowymi. Stanowi o tym wprost art. 20 ust. 2 PSP, zgodnie z którym jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej, biorące udział w akcjach ratowniczych, obowiązane są przestrzegać wskazań lub instrukcji osób kierujących tymi służbami.

Powstaje jednak zasadnicze pytanie, czy strażak zobowiązany jest wykonać każde polecenie przełożonego, nawet w sytuacji gdy według jego rozeznania wykonanie polecenia może pozostawać w sprzeczności z obowiązującym prawem. Nie można bowiem wykluczyć, że w trakcie pełnienia obowiązków służbowych, również w trakcie uczestniczenia w akcji ratowniczej, strażak otrzyma polecenie sprzeczne z prawem. Nawiązując do tej kwestii należy zauważyć, że ustawodawca odesłał w art. 116 PSP do odpowiedniego stosowania art. 115 § 18 oraz art. 318 i 344 Kodeksu karnego (dalej: KK), które określają przesłanki zwolnienia z odpowiedzialności za wykonanie polecenia sprzecznego z prawem.

„MYŚLĄCE BAGNETY”

Kodeks karny w art. 318 przyjmuje koncepcję tzw. „myślących bagnetów”, co oznacza, że wykonujący rozkaz ma nie tylko prawo, ale również obowiązek, odmówić wykonania rozkazu, w sytuacji gdy jest świadomy, iż jego wykonanie jest niezgodne z prawem.

Zgodnie z art. 318 KK nie popełnia przestępstwa żołnierz, który dopuszcza się czynu zabronionego będącego wykonaniem rozkazu, chyba że wykonując rozkaz umyślnie popełnia przestępstwo. Z treści tego przepisu wynika, że strażak zwolniony jest z odpowiedzialności za wykonanie polecenia przełożonego, chyba że umyślnie popełnia czyn, który taką odpowiedzialność powoduje. Przepis art. 115 § 18 KK, do którego również odsyłają przepisy pragmatyki służbowej, zawiera definicję rozkazu, którym jest polecenie określonego działania lub zaniechania, wydane służbowo żołnierzowi przez przełożonego lub uprawnionego żołnierza starszego stopniem. Kodeks karny w art. 318 przyjmuje koncepcję tzw. „myślących bagnetów”, co oznacza, że wykonujący rozkaz ma nie tylko prawo, ale również obowiązek, odmówić wykonania rozkazu, w sytuacji gdy jest świadomy, iż jego wykonanie jest niezgodne z prawem. Odpowiedzialność wykonującego rozkaz (polecenie służbowe w przypadku strażaka) opiera się na świadomości, że czyn objęty rozkazem jest zabroniony. Natomiast świadomość, że rozkaz (polecenie służbowe) jest niezgodne z prawem zwalnia jego adresata z ewentualnej odpowiedzialności dyscyplinarnej z powodu jego niewykonania. Stanowi o tym art. 344 § 1 KK, do którego odsyła art. 116 PSP, zgodnie z którym nie popełnia przestępstwa określonego w art. 343 żołnierz, który odmawia wykonania rozkazu polecającego popełnienie przestępstwa albo nie wykonuje go. W razie wykonania rozkazu, o którym mowa w § 1, niezgodnie z jego treścią w celu istotnego zmniejszenia szkodliwości czynu, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary lub odstąpić od jej wymierzenia (art. 344 § 2 KK).

W art. 116 ust. 2 PSP ustawodawca stanowi, że za czyn stanowiący wykroczenie, popełniony w wyniku wykonania polecenia służbowego, strażak ponosi odpowiedzialność tylko dyscyplinarną, chyba że wykonując polecenie służbowe umyślnie popełnia wykroczenie.

Janusz Groński

Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 68)
– Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. 88, poz. 553 ze zm.)

WRÓĆ DO SPISU TREŚCI

Jakie korzyści przewiduje ustawa o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców?

TEMAT MIESIĄCA - SAS 9 / 2011

Licząca 105 artykułów ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców - Dz. U. Nr 106, poz. 622 (dalej ustawa) wprowadza zmiany do 92 ustaw. Jej głównymi celami są:

ułatwienie obywatelom kontaktu z organami administracji publicznej oraz
ograniczenie reglamentacji w zakresie podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej.

Realizacja tych celów ma następować poprzez redukcję obowiązków administracyjnych nałożonych na obywateli i przedsiębiorców.
Jakich konkretnie ułatwień możemy oczekiwać?

KULTURA OŚWIADCZEŃ

Przede wszystkim ustawa przewiduje wprowadzenie „kultury oświadczeń” – takim określeniem posłużono się w uzasadnieniu projektu ustawy. Chodzi tu o możliwość dokumentowania określonego stanu faktycznego lub prawnego w formie oświadczenia (a nie zaświadczenia, co z reguły wiązało się z koniecznością poniesienia dodatkowych kosztów). Omawiana zmiana jest wyrazem zaufania organów administracji do obywateli i przedsiębiorców. Ustawodawca wyszedł z założenia, że organ powinien jak najwięcej informacji pozyskiwać od innych organów administracji, w tym w szczególności drogą elektroniczną. W tym kontekście podkreślić należy, iż najważniejsze rejestry są dostępne w Internecie (jak np. księgi wieczyste, rejestr przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym /dalej KRS/ czy Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej).
Nadto przepis art. 220 § 1 pkt 2a Kodeksu postępowania administracyjnego (dalej kpa) - w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2011 r. - stanowił, że organ administracji publicznej nie może żądać zaświadczenia na potwierdzenie faktów lub stanu prawnego, jeżeli są one możliwe do ustalenia przez organ na podstawie posiadanych przez niego ewidencji, rejestrów lub innych danych. Omawiana ustawa z dniem 1 lipca 2011 r. nadała art. 220 kpa nowe następujące brzmienie:

ART. 220 § 1

„Art. 220 § 1. Organ administracji publicznej nie może żądać zaświadczenia ani oświadczenia na potwierdzenie faktów lub stanu prawnego, jeżeli:

1. znane są one organowi z urzędu,
2. możliwe są do ustalenia przez organ na podstawie:
a) posiadanych przez niego ewidencji, rejestrów lub innych danych,
b) rejestrów publicznych posiadanych przez inne podmioty publiczne, do których organ ma dostęp w drodze elektronicznej na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne,
c) wymiany informacji z innym podmiotem publicznym na zasadach określonych w przepisach o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne,
d) przedstawionych przez zainteresowanego do wglądu dokumentów urzędowych (dowodu osobistego, dowodów rejestracyjnych i innych).
§ 2. Organ administracji publicznej żądający od strony lub innego uczestnika postępowania zaświadczenia albo oświadczenia na potwierdzenie faktów lub stanu prawnego jest obowiązany wskazać przepis prawa wymagający urzędowego potwierdzenia tych faktów lub stanu prawnego w drodze zaświadczenia albo oświadczenia.”.

W konsekwencji uchylone zostały przepisy nakładające obowiązek przedkładania zaświadczeń o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej lub zaświadczeń (wypisów, odpisów) o wpisie do rejestru przedsiębiorców w KRS, w sytuacji gdy numer w odpowiednim rejestrze udało się przenieść do wniosku. W innych przypadkach ww. zaświadczenia zamieniono na oświadczenia.
Analogicznie, dokonano uchylenia przepisów nakładających obowiązek przedkładania zaświadczeń o nadaniu numeru NIP i REGON, w sytuacji gdy odpowiednie numery znalazły się we wniosku, a w innych przypadkach zamieniono zaświadczenie na oświadczenie. Oczywiście ustawa nie wyeliminowała możliwości przedstawienia zaświadczenia. Oświadczenie składa się bowiem pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, a przecież trudno zakładać, że każdy obywatel zawsze będzie miał pewność co do stanu faktycznego lub prawnego.

REZYGNACJA Z ZAŚWIADCZENIA O NIEKARALNOŚCI NA RZECZ OŚWIADCZENIA

Ważną zmianą jest rezygnacja z zaświadczenia o niekaralności na rzecz oświadczenia, o ile posiadanie takiego zaświadczenia nie jest uzasadnione ze względu na nadrzędny interes publiczny. Dlatego uchylono przepisy, które przewidywały obowiązek złożenia zaświadczenia o niekaralności do Ministerstwa Sprawiedliwości, w ramach którego funkcjonuje Krajowy Rejestr Karny (dalej KRK), dodając przepisy przewidujące, że to Minister Sprawiedliwości zasięga z KRK informacji o osobie. Tak jest w przypadku osoby zainteresowanej powołaniem na stanowisko notariusza. Ponadto ustawodawca doszedł do wniosku, że na tak wczesnym etapie, jakim jest składanie zgłoszeń na egzaminy wstępne na aplikację adwokacką, radcowską oraz notarialną, a także na odpowiednie egzaminy zawodowe, nie ma potrzeby uzyskiwania informacji na temat karalności kandydatów.

POSŁUGIWANIE SIĘ KOPIAMI DOKUMENTÓW

W dalszej kolejności należy zwrócić uwagę na zmiany pozwalające obywatelom na posługiwanie się kopiami dokumentów potwierdzających wykształcenie, jak również kopiami odpisów aktu stanu cywilnego, tj. kopiami dokumentów, których oryginalne wersje wydawane są w ograniczonej ilości, a uzyskanie każdego odpisu jest kosztowne i czasochłonne. Posługując się ww. przykładem kandydatów na egzaminy wstępne na aplikację adwokacką, radcowską oraz notarialną, wskazać należy, iż ustawa wprowadziła – w ramach zgłoszenia o przystąpieniu do egzaminu wstępnego - obowiązek przedłożenia kopii dokumentu ukończenia wyższych studiów prawniczych w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskania tytułu magistra lub zagranicznych studiów prawniczych.

Istotnym ułatwieniem dla obywateli będzie również możliwość składania oświadczeń w miejsce dotychczasowego obowiązku przedkładania zaświadczeń o dochodach, niezaleganiu z płatnościami wobec urzędu skarbowego i składkami do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej ZUS). I tak np. w ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników zlikwidowano obowiązek przedkładania przez rolnika lub domownika zaświadczenia właściwego naczelnika urzędu skarbowego dokumentującego kwotę należnego podatku dochodowego od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej za poprzedni rok podatkowy (wprowadzając w tym zakresie obowiązek przedłożenia oświadczenia).
Z kolei w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych zmodyfikowano przewidziany w art. 23 ust. 4 obowiązek dołączenia do wniosku o przyznanie świadczeń rodzinnych zaświadczenia o dochodzie, zaświadczenia o uczęszczaniu osoby uprawnionej do szkoły lub szkoły wyższej, zaświadczenia o braku propozycji zatrudnienia, zaświadczenia pracodawcy o terminie urlopu wychowawczego i okresie, na jaki został udzielony, oraz o okresach zatrudnienia, wprowadzając możliwość złożenia oświadczenia potwierdzającego ww. stany.

W analogiczny sposób został zmodyfikowany - wynikający z art. 15 ust. 4 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów - obowiązek dołączenia do wniosku o ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego zaświadczenia o dochodzie, zaświadczenia o postępowaniu egzekucyjnym, zaświadczenia o uczęszczaniu osoby uprawnionej do szkoły lub szkoły wyższej. Podkreślić jednak należy, iż powyższe oświadczenia składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej, a w sytuacjach uzasadnionego podejrzenia oświadczenia nieprawdy organ będzie mógł uzyskać informacje od właściwego urzędu skarbowego lub ZUS.

UDOGODNIENIA DLA PRZEDSIĘBIORCÓW

W odniesieniu do przedsiębiorców omawiana ustawa wprowadza:

możliwość przekształcenia przedsiębiorców będących osobami fizycznymi w jednoosobowe spółki kapitałowe,
niższe koszty sądowe w sprawach cywilnych,
złagodzenie odpowiedzialności przedsiębiorców.

Dotychczas system prawa polskiego nie przewidywał możliwości przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną w inną formę organizacyjną, przy zachowaniu wszelkich przywilejów, praw i obowiązków, które przysługiwały uprzednio przedsiębiorcy przekształconemu. Ustawa wypełnia tę lukę prawną umożliwiając przedsiębiorcy, będącemu osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą (przedsiębiorcy przekształcanemu), przekształcenie w jednoosobową spółkę kapitałową (spółkę przekształconą).
Zgodnie z ustawą (zmieniającą w tym zakresie Kodeks spółek handlowych /dalej ksh/), przedsiębiorca przekształcany staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki do rejestru (dzień przekształcenia). Jednocześnie właściwy organ ewidencyjny z urzędu wykreśla przedsiębiorcę przekształcanego z ewidencji działalności gospodarczej. W wyniku przekształcenia dochodzi do sukcesji uniwersalnej, a zatem spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego. Spółka przekształcona pozostaje też podmiotem zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały udzielone przedsiębiorcy przed jego przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji lub ulgi stanowi inaczej. Powyższa sukcesja uniwersalna nie ma jednak zastosowania do ulg podatkowych przewidzianych przepisami prawa podatkowego.
Skutkiem przedmiotowego przekształcenia jest również to, iż z dniem przekształcenia przedsiębiorca przekształcany staje się wspólnikiem spółki przekształconej. W przypadku gdy zmiana firmy przedsiębiorcy przekształcanego w związku z przekształceniem nie polega tylko na dodaniu części identyfikującej formę prawną spółki przekształconej, spółka przekształcona ma obowiązek podawania w nawiasie dawnej firmy, obok nowej firmy, z dodaniem wyrazu „dawniej” — przez okres co najmniej roku od dnia przekształcenia.

DO PRZEKSZTAŁCENIA PRZEDSIĘBIORCY WYMAGANE JEST:

sporządzenie w formie aktu notarialnego planu przekształcenia przedsiębiorcy, zawierającego co najmniej ustalenie wartości bilansowej majątku przedsiębiorcy przekształcanego na określony dzień w miesiącu poprzedzającym sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy wraz z załącznikami i opinią biegłego rewidenta;
złożenie w formie aktu notarialnego oświadczenia o przekształceniu przedsiębiorcy, które powinno określać: typ spółki, w jaki przedsiębiorca przekształcany zostaje przekształcony, wysokość kapitału zakładowego, nazwiska i imiona członków zarządu spółki przekształconej;
powołanie członków organów spółki przekształconej;
podpisanie aktu założycielskiego (statutu) spółki przekształconej;
dokonanie w rejestrze wpisu spółki przekształconej i wykreślenia przedsiębiorcy z ewidencji działalności gospodarczej.

Plan przekształcenia należy poddać badaniu przez biegłego rewidenta w zakresie poprawności i rzetelności. Sąd rejestrowy, właściwy według siedziby przedsiębiorcy przekształcanego, wyznacza na wniosek przedsiębiorcy przekształcanego biegłego rewidenta. W uzasadnionych przypadkach sąd może wyznaczyć dwóch albo większą liczbę biegłych.
Wniosek o przekształcenie do rejestru wnoszą wszyscy członkowie zarządu spółki przekształconej. Ogłoszenie o przekształceniu przedsiębiorcy jest dokonywane na wniosek zarządu spółki przekształconej.
Ustawa obniża koszty sądowe w sprawach cywilnych, jakie ponoszą przedsiębiorcy, w zakresie opłaty od wniosku o zarejestrowanie w rejestrze przedsiębiorców w KRS (z 1.000 zł do 500 zł) oraz opłaty od wniosku o zmianę wpisu podmiotu wpisanego do rejestru przedsiębiorców (z 400 zł do 250 zł).
W kontekście złagodzenia odpowiedzialności przedsiębiorców należy podnieść kwestię zmian w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej oraz zmian w ustawie z dnia 28 października 2002 r o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary.
W pierwszej z ww. ustaw zmieniono art. 38 eliminując karę pozbawienia wolności do 2 lat, która – obok kary grzywny – była przewidziana za niewykonanie decyzji wydanych przez organy Inspekcji Handlowej. Decyzje te mogą polegać na wydaniu przez inspektorów zarządzeń w postaci: ograniczenia wprowadzania do obrotu, wstrzymania wprowadzania do obrotu lub wycofania z obrotu produktów albo wstrzymania świadczenia usług bądź niezwłocznego usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości, a także wydania zarządzenia pokontrolnego. W ocenie ustawodawcy, kara pozbawienia wolności do 2 lat stanowiła zbyt surową sankcję w stosunku do wagi poszczególnych czynów. W obecnie obowiązującym brzmieniu art. 38 przewiduje wyłącznie karę grzywny w wysokości do 360 stawek dziennych.

W nawiązaniu do drugiej z ww. ustaw, omawiana ustawa stanowi, iż wobec podmiotu zbiorowego można będzie wymierzyć karę pieniężną w wysokości od 1.000 do 5.000 000 zł (dotychczas był to przedział od 1.000 do 20.000 000 zł), jednak kara pieniężna nie będzie mogła być wyższa niż 3 % (dotychczas 10 %) przychodu osiągniętego w roku obrotowym, w którym popełniono czyn zabroniony, będący podstawą odpowiedzialności podmiotu zbiorowego.

Zdaniem ustawodawcy, dzięki powyższemu rozwiązaniu kary pieniężne będą miały racjonalny charakter. Przez powiązanie ich wysokości z osiąganymi przez podmiot zbiorowy wynikami finansowymi wysokość kary odpowiadała realiom gospodarczym. Ponadto, uchylony został w praktyce martwy przepis art. 9 ust. 1 pkt 5 ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, określający zakaz prowadzenia działalności podstawowej lub ubocznej. Z kolei rozszerzono krąg podmiotów uprawnionych do wnoszenia kasacji od wyroków w sprawach odpowiedzialności podmiotów zbiorowych. Dotychczas prawo takie przysługiwało tylko Prokuratorowi Generalnemu i Rzecznikowi Praw Obywatelskich. Obecnie kasację mogą wnieść również strony.

Monika Mikucka

Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców - Dz. U. Nr 106, poz. 622.

WRÓĆ DO SPISU TREŚCI

Przegląd ustawodawczy

PRZEGLĄD USTAWODAWCZY - SAS 9 / 2011

PRZEMOC W RODZINIE

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 czerwca 2011 r. w sprawie nadzoru i kontroli nad realizacją zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie

(Dz. U. z 2011 r. Nr 126, poz. 718)

Rozporządzenie zostało wydane na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493 ze zm.) i określa:

organizację i tryb przeprowadzania nadzoru i kontroli realizacji zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie,
kwalifikacje inspektorów upoważnionych do wykonywania czynności nadzorczych i kontrolnych,
wzór legitymacji uprawniającej do wykonywania czynności nadzorczych i kontrolnych,
kwalifikacje Wojewódzkiego Koordynatora Realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie.

SYSTEM INFORMACJI OŚWIATOWEJ

Art. 128 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej

(Dz. U. z 2011 r. Nr 139, poz. 814).

Ustawa określa organizację i zasady działania systemu informacji oświatowej służącego uzyskiwaniu danych niezbędnych do:

prowadzenia polityki oświatowej państwa na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym, w tym wspomagania zarządzania oświatą;
efektywnego funkcjonowania systemu finansowania zadań oświatowych na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym;
analizy efektywności wykorzystania środków publicznych przeznaczonych na finansowanie zadań oświatowych;
nadzorowania i koordynowania wykonywania nadzoru pedagogicznego na terenie kraju oraz podnoszenia jakości edukacji.

Ustawa stanowi, że przez system informacji oświatowej zapewnia się powszechny dostęp do informacji z zakresu oświaty.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 30 kwietnia 2012 r., jednakże z dniem ogłoszenia wszedł w życie art. 128, który nakazuje ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania podjęcie działań organizacyjno-technicznych mających na celu zapewnienie funkcjonowania od dnia 1 sierpnia 2012 r. bazy danych SIO (baza danych systemu informacji oświatowej) w części dotyczącej RSPO (Rejestr Szkół i Placówek Oświatowych). Ponadto do dnia 1 grudnia 2012 r. minister właściwy do spraw oświaty i wychowania ma obowiązek opublikować w Biuletynie Informacji Publicznej szczegółowy komunikat XML (określającym format i zakres przekazywania danych).

OCHRONA ŚRODOWISKA

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 maja 2011 r. w sprawie zasad i sposobu organizacji wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska oraz ich delegatur

(Dz. U. z 2011 r. Nr 129, poz. 747)

Rozporządzenie zostało wydane na podstawie art. 5 ust. 9 ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2007 r. Nr 44, poz. 287 ze zm.) i określa zasady i sposób organizacji wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska oraz ich delegatur.

LECZENIE UZDROWISKOWE

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 lipca 2011 r. w sprawie kierowania na leczenie uzdrowiskowe albo rehabilitację uzdrowiskową

(Dz. U. z 2011 r. Nr 142, poz. 835) .

Rozporządzenie zostało wydane na podstawie art. 33 ust. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.) i określa sposób wystawiania skierowania na leczenie uzdrowiskowe albo rehabilitację uzdrowiskową przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, tryb potwierdzania oraz wzór tego skierowania.

SZKOŁY ARTYSTYCZNE

Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do publicznych szkół i placówek artystycznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych

(Dz. U. z 2011 r. Nr 142, poz. 831)

Rozporządzenie zostało wydane na podstawie art. 32a ust. 4 i art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.).

USŁUGI DETEKTYWISTYCZNE

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 8 lipca 2011 r. w sprawie opłaty za egzamin dla osób ubiegających się o wydanie licencji detektywa oraz wysokości wynagrodzenia komisji egzaminacyjnej i członków zespołu do przygotowania pytań i zadań praktycznych

(Dz. U. z 2011 r. Nr 143, poz. 848)

Rozporządzenie wydano na podstawie art. 32 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o usługach detektywistycznych (Dz. U. z 2002 r. Nr 12, poz. 110 ze zm.) i określa:

podmiot uprawniony do pobierania opłaty egzaminacyjnej od osoby ubiegającej się o wydanie licencji detektywa
tryb wnoszenia opłaty;
przypadki zwrotu opłaty;
wysokość wynagrodzenia członków komisji egzaminacyjnej i członków zespołu do przygotowania pytań i zadań praktycznych na egzamin.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 lipca 2011 r. w sprawie egzaminów dla osób ubiegających się o wydanie licencji detektywa

(Dz. U. z 2011 r. Nr 142, poz. 834)

Rozporządzenie wydano na podstawie art. 34 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o usługach detektywistycznych (Dz. U. z 2002 r. Nr 12, poz. 110 ze zm.) i określa:

szczegółowy zakres obowiązujących tematów egzaminacyjnych;
tryb wyznaczania członków komisji egzaminacyjnej i członków zespołu do przygotowania pytań i zadań praktycznych na egzamin,
tryb i sposób pracy komisji,
tryb pracy zespołu oraz sposób opracowania i przekazania Komendantowi Głównemu Policji pytań i zadań praktycznych na egzamin,
szczegółową organizację egzaminu, w tym sposób oceniania i określenie czasu trwania egzaminu,
sposób przeprowadzania i dokumentowania egzaminu,
wzory dokumentów egzaminacyjnych.

Ustawa z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie ustawy o usługach detektywistycznych

(Dz. U. z 2011 r. Nr 6, poz. 17)

Nowelizacja dotyczy m. in. terminologii, doprecyzowania postępowania detektywa ze zgromadzonym w toku postępowania danymi osobowymi, nałożenia obowiązku sporządzenia notatki z czynności zniszczenia lub przekazania innym danych osobowych oraz przeprowadzenia przez Komendanta Głównego Policji egzaminu dla osób ubiegających się o licencję.

DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA

Ustawa z dnia 13 maja 2011 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz niektórych innych ustaw

(Dz. U. z 2011 r. Nr 131, poz. 764)

Założeniem ustawodawców była zmiana m. in. przepisów związanych z tzw. punktem kontaktowym, będącym realizacją postanowień dyrektywy 2006/123/WE dotyczącej usług na rynku wewnętrznym, przepisów dotyczących uruchamianej dnia 1 lipca 2011 r. Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), uporządkowania kwestii związanych z posługiwaniem się zaświadczeniem o nadanym numerze REGON oraz zasad zawieszania działalności gospodarczej.

PRAWO BANKOWE

Ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe, ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym

(Dz. U. z 2011 r. Nr 131, poz. 763)

Ustawa ma na celu wdrożenie przepisów zawartych w tzw. dyrektywie CRD II, tj. dyrektywie 2009/111/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 września 2009 r. zmieniającej dyrektywy 2006/48/WE, 2006/49/WE i 2007/64/WE w odniesieniu do banków powiązanych z centralnymi instytucjami, niektórych pozycji funduszy własnych, dużych ekspozycji, uzgodnień w zakresie nadzoru oraz zarządzania w sytuacji kryzysowej (Dz. Urz. UE L 302 z 17.11.2009, str. 97).

POSTĘPOWANIE SĄDOWOADMINISTRACYJNE

Ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi

(Dz. U. z 2011 r. Nr 76, poz. 409)

Ustawa dotyczy przeciwdziałania przewlekłości postępowań administracyjnych poprzez realizację prawa strony do rozpoznania sprawy bez zbędnej zwłoki i prowadzi do przybliżenia etapu, w którym na organ administracji publicznej będzie mogła zostać nałożona grzywna. Nowelizacja przewiduje możliwość wymierzania organowi grzywny już w wyroku uwzględniającym skargę na bezczynność organu administracyjnego, a nie dopiero na etapie odrębnej skargi, w razie niewykonania wyroku uwzględniającego skargę na bezczynność, w dodatku warunkowanej uprzednim wezwaniem organu administracyjnego do wykonania tegoż wyroku. Będzie to jednak uwarunkowane zgłoszeniem przez stronę wnoszącą skargę na bezczynność żądania wymierzenia organowi administracyjnemu grzywny.

DORADZTWO ZAWODOWE

Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 13 czerwca 2011 r. w sprawie pomocy w zakresie doradztwa zawodowego, przekwalifikowania, pośrednictwa pracy i odbywania praktyk zawodowych

(Dz. U. z 2011 r. Nr 134, poz. 784)

Rozporządzenie wydano na podstawie art. 120 ust. 7 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 593 ze zm.) i określa szczegółowe warunki i tryb korzystania przez:

żołnierza zawodowego,
byłego żołnierza zawodowego,
małżonka oraz dzieci pozostające na utrzymaniu żołnierza zawodowego, który:
zaginął lub poniósł śmierć w związku z wykonywaniem zadań służbowych,
zmarł w okresie 3 lat po zwolnieniu z zawodowej służby wojskowej w następstwie wypadku lub choroby pozostającej w związku z wykonywaniem zadań służbowych
z pomocy na terenie kraju, w zakresie doradztwa zawodowego, przekwalifikowania, pośrednictwa pracy i odbywania praktyk zawodowych, zasady dokonywania zwrotu kosztów w przypadku nieukończenia przekwalifikowania zawodowego z winy osoby uprawnionej oraz właściwość organów w tych sprawach.

SAMORZĄD GMINNY

Ustawa z dnia 26 maja 2011 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw

(Dz. U. z 2011 r. Nr 134, poz. 777)

Zmiana dotyczy zasad przeprowadzania referendum gminnego i kształtowania granic gmin. Wynik referendum w sprawie zmniejszenia, połączenia, likwidacji lub określenia nowych granic gminy jest dla władz gminy wiążący, a odpowiedni wniosek należy skierować do Rady Ministrów za pośrednictwem wojewody. Ponadto do wystąpienia z wnioskiem o przeprowadzenie referendum wystarczy 15 obywateli, choć ostateczną decyzję o możliwości przeprowadzenia wydaje wojewoda, na podstawie przeprowadzonej analizy dochodów podatkowych mieszkańców. Ponadto referendum nie może być przeprowadzone jeżeli gmina w utworzonych proponowanych granicach byłaby mniejsza od najmniejszej pod względem ludności w Polsce. W sytuacji powstania nowej gminy po referendum, Rada Ministrów wyznacza za pośrednictwem wojewody pełnomocnika do czasu wyboru wójta i rady gminy.

SĄDOWNICTWO

Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa

(Dz. U. z 2011 r. Nr 126, poz. 714 ze zm.)

Ustawa reguluje kompetencje, tryb wyboru członków, ustrój i postępowanie przed Krajową Radą Sądownictwa.

AUTOSTRADY

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 lipca 2011 r. w sprawie wysokości stawek opłat za zajęcie pasa drogowego dróg, których zarządcą jest Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad

(Dz. U. z 2011 r. Nr 148, poz. 886)

Rozporządzenie wydano na podstawie art. 40 ust. 7 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.) i określa stawki opłat za zajęcie 1 m2 pasa drogowego dróg, których zarządcą jest Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, na cele niezwiązane z budową, przebudową, remontem, utrzymaniem i ochroną tych dróg, dotyczące:

prowadzenia robót w pasie drogowym drogi, której zarządcą jest Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad,
umieszczania w pasie drogowym urządzeń infrastruktury technicznej niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego,
umieszczania w pasie drogowym obiektów budowlanych niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego oraz reklam;
zajęcia pasa drogowego na prawach wyłączności w celach innych niż wymienione w pkt 1-3.

PRAWO UPADŁOŚCIOWE

Ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze

(Dz. U. z 2011 r. Nr 138, poz. 810)

Nowelizacja przewiduje poprawę bezpieczeństwa obrotu instrumentami finansowymi, ich płynności, oraz zwiększenie atrakcyjności transakcji związanych z pożyczaniem instrumentów finansowych.

ODPADY

Ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o odpadach

(Dz. U. z 2011 r. Nr 138, poz. 809)

Nowelizacja dotyczy sankcji związanych z obowiązkiem prowadzenia ewidencji odpadów oraz sporządzenia zbiorczego zestawienia danych o rodzajach i ilości odpadów o sposobach gospodarowania nimi i instalacjach i urządzeniach służących do odzysku i unieszkodliwiania tych odpadów - przez wprowadzenie orzekania w tych sprawach w trybie kodeksu postępowań w spr. o wykroczenia

POSTĘPOWANIE CYWILNE

Ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego

(Dz. U. z 2011 r. Nr 138, poz. 806)

Nowelizacja dotyczy wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie wprowadzenia do procedury cywilnej instytucji tzw. odwołania poziomego i tym samym przyznania stronom prawa do zaskarżania orzeczeń wydanych przez sąd II instancji. które obecnie nie podlegają weryfikacji w trybie zażalenia do SN.

ZABAWKI

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla zabawek

(Dz. U. z 2011 r. Nr 83, poz. 454)

Rozporządzenie wydano na podstawie art. 9 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2010 r. Nr 138, poz. 935) i określa:

zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa zabawek wprowadzanych do obrotu lub oddawanych do użytku;
sposób oznakowania zabawek;
procedury oceny zgodności;
minimalne kryteria, jakie powinny być uwzględniane przy notyfikowaniu jednostek.

ZAWODY PRAWNICZE

Ustawa z dnia 10 czerwca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze, ustawy o radcach prawnych oraz ustawy - Prawo o notariacie

(Dz. U. z 2011 r. Nr 142, poz. 830)

Celem projektodawców było przyznanie Ministrowi Sprawiedliwości możliwości powołania dodatkowych komisji odwoławczych do rozpoznania odwołań od wyników egzaminów adwokackich, radcowskich albo notarialnych.

USUWANIE POJAZDÓW

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 czerwca 2011 r. w sprawie usuwania pojazdów, których używanie może zagrażać bezpieczeństwu lub porządkowi ruchu drogowego albo utrudniających prowadzenie akcji ratowniczej

(Dz. U. z 2011 r. Nr 143, poz. 846)

Rozporządzenie wydano na podstawie art. 130a ust. 11 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 ze zm.) i określa:

tryb oraz warunki współdziałania z Policją i innymi podmiotami uprawnionymi do podejmowania decyzji o usunięciu pojazdu jednostek usuwających pojazdy lub prowadzących strzeżone parkingi;
tryb i warunki wydawania pojazdu z parkingu.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 czerwca 2011 r. w sprawie usuwania pojazdów pozostawionych bez tablic rejestracyjnych lub których stan wskazuje na to, że nie są używane

(Dz. U. z 2011 r. Nr 143, poz. 845)

Rozporządzenie wydano na podstawie art. 50a ust. 5 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 ze zm.) i określa:

szczegółowy tryb oraz jednostki i warunki ich współdziałania w zakresie usuwania pojazdów bez tablic rejestracyjnych lub których stan wskazuje, że nie są używane;
tryb postępowania w zakresie przejęcia pojazdu na własność gminy.

KODEKS PRACY

Ustawa z dnia 26 maja 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy

(Dz. U. z 2011 r. Nr 144, poz. 855)

Projektowana ustawa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 lipca 2010 r., sygn. akt P 4/10, stwierdzającego niekonstytucyjność przepisu art. 50 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. –Kodeks pracy w zakresie, w jakim przepis ten pomija prawo pracownika – znajdującego się pod ochroną przewidzianą w art. 32 ust. 1 pkt 1 i ust. 8 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych do żądania przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach w razie wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony z naruszeniem przepisów o tej ochronie.

WYBORY

Ustawa z dnia 27 maja 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy oraz ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę - Kodeks wyborczy

(Dz. U. z 2011 r. Nr 147, poz. 881)

Nowelizacja dotyczy określenia sposobu dostosowania organizacji wyborów do potrzeb osób niepełnosprawnych, w tym sposobu oddawania głosu przez te osoby.

PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY

Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz niektórych innych ustaw

(Dz. U. z 2011 r. Nr 142, poz. 829)

Nowelizacja dotyczy m. in. organizacji PIP, zadań powierzonych PIP, zasad prowadzenia postępowania kontrolnego, odpowiedzialności dyscyplinarnej i porządkowej pracowników PIP.

WRÓĆ DO SPISU TREŚCI

Zasiłek losowy dla dzieci

AKTUALNOŚCI - SAS 9 / 2011

W dniu 29 sierpnia 2011 r. opublikowano rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 sierpnia 2011 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy dzieciom i uczniom w formie zasiłku losowego na cele edukacyjne w 2011 r. (Dz. U. Nr 178, poz. 1062). Rozporządzenie określa szczegółowe zasady pomocy dzieciom i uczniom objętym programem w formie zasiłku losowego na cele edukacyjne w 2011 r. ustanowionym uchwałą Rady Ministrów z 23 sierpnia 2011 r. Nr 154/2011, formy i zakres tej pomocy oraz tryb postępowania w sprawie jej udzielenia.

Pomoc przysługuje dzieciom, które w roku szkolnym 2011/2012 realizują obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne oraz dla uczniów uczęszczających w roku szkolnym 2011/2012 do szkół wszystkich typów, z wyłączeniem szkół dla dorosłych. Podkreślenia jednak wymaga, że warunkiem otrzymania zasiłku losowego na cele edukacyjne przez dziecko jest przyznanie jego rodzinie zasiłku celowego na podstawie ustawy o pomocy społecznej lub rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 lipca 2011 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji programu pomocy dla rodzin rolniczych, w których gospodarstwach rolnych lub działach specjalnych produkcji rolnej powstały szkody spowodowane wystąpieniem w 2011 r. huraganu, deszczu nawalnego lub przymrozków wiosennych (Dz. U. Nr 167, poz. 996).

Zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia wójt (burmistrz, prezydent miasta) ma obowiązek sporządzenia listy dzieci i uczniów uprawnionych do otrzymania zasiłku losowego. Na podstawie tej listy wójt (burmistrz, prezydent miasta) wypłaci zasiłek losowy na cele edukacyjne rodzicom ucznia lub pełnoletniemu uczniowi ze środków pochodzących z dotacji przekazanej przez wojewodę. Zasiłek losowy jest jednorazowym świadczeniem pieniężnym i wynosi 1000 zł dla jednego ucznia (§ 3 ust. 1 i 2 rozporządzenia).

WRÓĆ DO SPISU TREŚCI