Serce mazowieckiej geotermii bije w Mszczonowie

ENERGIA I KLIMAT 

– „Życie składa się z przypadków” – stwierdza Józef Grzegorz Kurek, wieloletni burmistrz Mszczonowa, zapytany przez redakcję SAS o początki geotermii w tym mieście. I opowiada o sytuacji z początku lat dziewięćdziesiątych, gdy w Mszczonowie system grzewczy tworzyły trzy zakłady wytwarzające ciepło z miału węglowego. To była typowa sytuacja, gminy zostały w tym czasie „obdarowane” mało efektywnymi (bądź całkowicie nieefektywnymi) ciepłowniami, zarządzanymi dotąd odgórnie.

Burmistrz J.G. Kurek miał zwyczaj porannego wizytowania różnych części swojej gminy w drodze do pracy. Przyzwyczajeni do tego mieszkańcy często czekali na niego i zwracali z różnymi sprawami niejako „w terenie”. Tak stało się w kontekście przyszłej geotermii miejskiej, gdy jeden z mieszkańców przekazał informację o pracach geologicznych, prowadzonych na terenie Mszczonowa w latach sześćdziesiątych. Były one wówczas wykonywane w związku z poszukiwaniem gazu i ropy. Obu tych paliw nie znaleziono, ale wykryto źródła ciepłej wody.

Burmistrz relacjonuje – dowiedziawszy się o tym, pojechałem do geologa w Skierniewicach, gdzie pokazano mi dokumentację z informacją o znalezieniu w Mszczonowie siedmiu poziomów wód termalnych o temperaturze 45-100oC. W tych dokumentach znalazłem kontakt do kierownika robót geologicznych i zatelefonowałem do niego. Okazało się, że pracował w ministerstwie i zaprasza na następny dzień do siebie, bo akurat w tym czasie będzie rozmawiał z duńską delegacją, zainteresowaną współpracą w zakresie rozwoju geotermii w Polsce. Spotkaliśmy się, co zaowocowało przygotowaniem dla Mszczonowa studium wykonalności ciepłowni geotermalnej i opracowaniem wytycznych do dalszych prac projektowych. Tak więc przypadek sprawił, że mogliśmy rozpocząć projekt geotermalny w Mszczonowie już w połowie lat dziewięćdziesiątych. Potrzebne jednak było finansowanie działania, wojewoda skierniewicki skierował nawet w tej sprawie wniosek do Banku Światowego, ale ten wykazał zainteresowanie tylko potencjałem geotermalnym Podhala. Kolejny krok to powołanie spółki Geotermia Mazowiecka, z udziałem m.in. WFOŚiGW i gminy Mszczonów.

– Mieliśmy wykonany trzydzieści lat wcześniej otwór, który trzeba było zrekonstruować pod kątem eksploatacji geotermalnej. I tak się stało, na głębokości 1800 m dotarliśmy do warstwy wody termalnej o temperaturze 35oC. To było źródło energii dla otwartej w 2000 r. ciepłowni geotermalnej. Mogliśmy wreszcie zlikwidować działające dotąd trzy nieefektywne i mocno zanieczyszczające środowisko zakłady grzewcze. Transformacja energetyczna, która się wówczas dokonała w Mszczonowie, sprawiła, że miasto zyskało źródło czystej energii z perspektywą jej wykorzystania nie tylko do celów grzewczych, ale także w celach rekreacyjnych, zdrowotnych i produkcji rolniczej i ogrodniczej. Entuzjazm, któremu wówczas uległem sprawił, że publicznie zadeklarowałem, że od dnia uruchomienia ciepłowni geotermalnej cena ciepła w mieście nie ulegnie zmianie – wspomina burmistrz i dodaje – Trochę poniosła mnie wówczas fantazja, co czasami mam wypominane, ale nie do końca. Dysponując własnym źródłem czystej energii mamy przecież jakiś realny wpływ na stabilizowanie nieuniknionego, niestety, wzrostu tej ceny.
Dwa lata temu ukończony został drugi odwiert geotermalny, uzupełniający system ciepłowniczy Mszczonowa. Pozwala on dzisiaj na zapewnienie podstawowych potrzeb grzewczych miasta. Do temperatury -5oC w pełni zapewnia to geotermia. Umożliwia także sprzedaż ciepła do zakładów produkcyjnych i usługowych. Od kilkunastu lat w Mszczonowie realizowana jest kolejna funkcja usług publicznych, wykorzystująca źródło termalne.
– W roku 2008 zbudowaliśmy termy miejskie. Koszt inwestycji to 30 milionów złotych, w tym dotacja od marszałka województwa mazowieckiego w wysokości 8 mln zł. Od kilku lat działa też słynny ośrodek rekreacyjny Suntago. To przedsięwzięcie prywatne, ale gmina w dużym stopniu pomogła w jego realizacji, ułatwiając doprowadzenie infrastruktury technicznej, z której wszyscy dziś korzystamy – Burmistrz nie kryje radości i satysfakcji z wykorzystania szansy na rozwój Mszczonowa, którą dała geotermia. Zapytany czy uważa, że to właśnie w Mszczonowie bije „geotermalne serce” Mazowsza potwierdza bez wahania – tak uważam, a potwierdzeniem niech będzie dzisiejsze oblicze dynamicznie zmieniającego się miasta. Bez geotermii wyglądałoby ono na pewno inaczej. Zachęcam innych, przede wszystkim koleżanki i kolegów samorządowców do zainteresowania się geotermią. To duży potencjał rozwojowy, oczywiście kosztowny w fazie uruchomienia, ale warto po niego sięgnąć. Są przecież dotacje i programy współfinansowania. Naprawdę warto!

 A jak radzi sobie powołana w połowie lat dziewięćdziesiątych spółka geotermalna, o której była już mowa?

Do Geotermii Mazowieckiej S.A. należą dziś:
Gmina Mszczonów, Gmina Ożarów Mazowiecki, Gmina Błonie, WFOŚiGW Warszawa, WFOŚiGW Łódź, Gmina Miasto Sochaczew, PGK Żyrardów sp. z o.o., PEC Sochaczew sp. z o.o., Energetyka Cieplna sp. z o.o. w Skierniewicach, SM w Mszczonowie, SM w Błoniu (i inne podmioty).
Źródła ciepła, w oparciu o które spółka prowadzi swoją działalność, to:
Zakład Geotermalny Mszczonów, Ciepłownia Sochaczew, Ciepłownia Ożarów Mazowiecki, Ciepłownia Błonie i Ciepłownia Żyrardów.

Józef Grzegorz Kurek
Burmistrz Mszczonowa

 Jak podkreśla prezes zarządu Marek Balcer:

– Geotermia Mazowiecka S.A. od kilku lat znajduje się w czołówce rankingów dotyczących kondycji ekonomicznej przedsiębiorstw ciepłowniczych, prowadzonych przez Izbę Gospodarczą Ciepłownictwo Polskie. Miejski geotermalny system ciepłowniczy, po zrealizowanych w ciągu blisko 30 lat inwestycjach, dostarcza w 100% tzw. ciepło systemowe (ciepło dostarczane sieciami ciepłowniczymi) dla Mszczonowa. Dotyczy to przede wszystkim wszystkich budynków wielorodzinnych w mieście, budynków użyteczności  publicznej (szkoły, przedszkola, przychodnie zdrowia itp.) oraz w niewielkim stopniu budynków usługowo-handlowych. Niestety nasze sieci nie dochodzą jeszcze do osiedli budynków jednorodzinnych. To jedno z zadań stojących przed nami.
Nasze najbliższe plany inwestycyjne to:
współpraca przy budowie zakładu geotermalnego w Sochaczewie,
budowa nowego zakładu geotermalnego w miejscowości Błonie,
rozbudowa systemu geotermalnego w Mszczonowie.

Marek Balcer
Prezes Zarządu Geotermia
Mazowiecka S.A.