Ograniczenia i zakazy w prowadzeniu działalności przez radnych

ANALIZY SAMORZĄDOWE - BIULETYN SAMORZĄDOWCA 3 / 2024

Osoby pełniące funkcję radnego jednostki samorządu terytorialnego muszą liczyć się z tym, że jako osoby pełniące funkcje publiczne będą doznawać licznych ograniczeń w zakresie prowadzonych działalności w prywatnej i zawodowej części swojego życia. Ograniczenia te są o tyle istotne, że w większości przypadków ich naruszenie powoduje wygaśnięcie mandatu radnego.

W niniejszym artykule przedstawione zostaną ograniczenia prawne, wiążące radnych w zakresie podejmowania różnego rodzaju działalności, na przykładzie radnych gminy. Na pozostałych dwóch szczeblach samorządowych ograniczenia te mają co do zasady analogiczny kształt i charakter. Tym samym, radni innych szczebli samorządowych, aniżeli gminny, w drodze analogii powinni odczytywać niniejsze opracowanie odnoszące się do radnych gminy. Ewentualne odmienności w tym zakresie są wyraźnie sygnalizowane.

ZAKAZ NAWIĄZYWANIA STOSUNKU PRACY W URZĘDZIE GMINY

Jednym z pierwszych, uregulowanych w przepisach ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2024 r. poz. 609; dalej: u.s.g.), zakazów jest określony w art. 24a ust. 1 u.s.g. zakaz zatrudniania radnego w urzędzie gminy, w której radny uzyskał mandat. Co przy tym istotne, naruszenie tego zakazu nie wpływa na ważność zawartej umowy o pracę, a na mandat radnego. Jak wskazuje się w tym zakresie w piśmiennictwie: „Zgodnie ze skreślonym obecnie art. 24a ust. 4 u.s.g. nawiązanie przez radnego stosunku pracy, o którym mowa w ust. 1 i 2 tego przepisu, było równoznaczne ze zrzeczeniem się mandatu. Nie wpływało to natomiast na ważność czynności prawnej, będącej podstawą świadczenia pracy. Identycznie rzecz ta ma się na gruncie aktualnie obowiązującego stanu prawnego. Zgodnie bowiem z art. 383 § 1 pkt 5 k. wyb. (a wcześniej – art. 190 ust. 1 pkt 2a o.w.), wskutek naruszenia ustawowego zakazu łączenia mandatu radnego z wykonywaniem określonych w odrębnych przepisach funkcji lub działalności, mandat ten wygasa. Wobec powyższego utrzymywanie analogicznego w treści przepisu w ustawie samorządowej było zbędne. I tylko to było powodem skreślenia art. 24a ust. 4 tej ustawy” (patrz: A. Szewc, Komentarz do art. 24 ustawy [w:] A. Szewc, G. Jyż, Z. Pławecki, Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, Warszawa 2012).
Powyższe oznacza również, że występuje pełna swoboda zatrudnienia radnego w charakterze pracownika samorządowego w urzędzie innej gminy bądź starostwie powiatowym czy urzędzie marszałkowskim.

ZAKAZ PEŁNIENIA FUNKCJI KIEROWNIKA/ZASTĘPCY GMINNEJ JEDNOSTKI ORGANIZACYJNEJ

W przywołanym już przepisie art. 24a u.s.g. ustawodawca w ust. 2 uregulował kolejny zakaz, obejmujący osoby pełniące funkcję radnych. Przepis ten stanowi, że: „Radny nie może pełnić funkcji kierownika gminnej jednostki organizacyjnej oraz jego zastępcy”. Warto zaznaczyć, że przepis ten należy odczytywać w ten sposób, że pełnienie funkcji kierownika lub zastępcy gminnej jednostki organizacyjnej obejmuje nie tylko sytuacje związane z istnieniem stosunku pracy, ale także wszelkie inne stosunki prawne, w wyniku których dana osoba pełni ww. funkcje (np. umowy menadżerskie, czasowe powierzenie obowiązków, działanie społeczne, itp.).
Istotne jest również to, że funkcjonowanie powyższego zakazu nie wyklucza jednak pozostawania w stosunku pracy w takiej jednostce na innym stanowisku, aniżeli kierownik lub zastępca kierownika. W piśmiennictwie pojawia się przy tym niekiedy również pogląd, jakoby analizowany zakaz powinien rozciągać się na pełnienie wszelkich funkcji kierowniczych w gminnych jednostkach organizacyjnych (np. główny księgowy), aczkolwiek jest to pogląd dość odosobniony, a już na pewno nie dominujący.

STOSUNEK PRACY W STRUKTURACH GMINNYCH PRZED OBJĘCIEM MANDATU RADNEGO

Ustawodawca nie zapomniał w regulacjach prawnych, zawartych w u.s.g., a także o sytuacjach, w których radny pracował w jakiejkolwiek gminnej jednostce organizacyjnej, zanim uzyskał mandat. I tak, osoba wybrana na radnego nie może wykonywać pracy w ramach stosunku pracy w urzędzie gminy, w której uzyskała mandat, oraz wykonywać funkcji kierownika lub jego zastępcy w jednostce organizacyjnej tej gminy. Przed przystąpieniem do wykonywania mandatu osoba ta obowiązana jest złożyć wniosek o urlop bezpłatny w terminie siedmiu dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy. Radny taki otrzymuje urlop bezpłatny na okres sprawowania mandatu oraz trzech miesięcy po jego wygaśnięciu.
Co przy tym istotne, radny otrzymuje urlop bezpłatny bez względu na rodzaj i okres trwania stosunku pracy. Stosunek pracy zawarty na czas określony, który ustałby przed terminem zakończenia urlopu bezpłatnego, przedłuża się do trzech miesięcy po zakończeniu tego urlopu. W przypadku zaś radnego wykonującego funkcję kierownika lub jego zastępcy w jednostce organizacyjnej, przejętej lub utworzonej przez gminę w czasie kadencji, termin na złożenie wniosku o urlop bezpłatny wynosi sześć miesięcy od dnia przejęcia lub utworzenia tej jednostki.
Istotne znaczenie odgrywa również przewidziana przez ustawodawcę sankcja – niezłożenie przez radnego wniosku o urlop bezpłatny jest równoznaczne ze zrzeczeniem się mandatu.
Stosownie zaś do art. 24c u.s.g., po wygaśnięciu mandatu pracodawca przywraca radnego do pracy na tym samym lub równorzędnym stanowisku pracy, z wynagrodzeniem odpowiadającym wynagrodzeniu, jakie radny otrzymywałby, gdyby nie przysługujący urlop bezpłatny. Radny zgłasza gotowość przystąpienia do pracy w terminie siedmiu dni od dnia wygaśnięcia mandatu.
Z punktu widzenia analizowanej problematyki pojawia się również pytanie, czy w przypadku, gdy radny zostaje wybrany na kolejną kadencję, to jego wniosek o urlop bezpłatny, który został złożony przy okazji rozpoczęcia poprzedniej kadencji, jest w dalszym ciągu aktualny, czy też powinien złożyć taki wniosek ponownie. W tym zakresie nie ma jednolitego stanowiska, a pojawiające się argumenty mogą przemawiać tak za jednym, jak i drugim stanowiskiem. Biorąc jednak pod uwagę ewentualne negatywne konsekwencje, jakie mogą pojawić się po stronie radnego (utrata mandatu radnego), zasadnym jest przyjęcie, że radny powinien wystąpić z ponownym wnioskiem o urlop bezpłatny.

ZAKAZ WYKONYWANIA INNEJ „PRACY”

Trudno nie zwrócić uwagi na fakt, że umowa o pracę nie jest jedyną formą wykonywania pracy w świetle polskiego ustawodawstwa. Zauważono to również w odniesieniu do radnych. Jak stanowi bowiem przepis art. 24d u.s.g., wójt nie może powierzyć radnemu gminy, w której radny uzyskał mandat, wykonywania pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej. Przepis ten odnosić się będzie do wszelkich form wykonywania pracy na podstawie jakiejkolwiek umowy o charakterze cywilnoprawnym, np. umowy zlecenia, umowy o dzieło, itp. Co więcej, zakaz ten obejmuje także powierzenie wykonywania pracy radnemu przez inne osoby uprawnione do występowania w imieniu gminy (np. przez skarbnika, sekretarza czy zastępcę wójta). Zakaz ten nie obejmuje natomiast zawierania tego typu umów przez kierowników gminnych jednostek organizacyjnych. W takiej sytuacji należy jednak mieć na uwadze to, że jeśli radny zawrze taką umowę z kierownikiem gminnej jednostki organizacyjnej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, to naruszy inny przepis u.s.g (o którym w dalszej części), co skutkować z kolei będzie wygaśnięciem mandatu (o tym również w dalszej części).
Warto również zauważyć, że analizowany zakaz nie odnosi się do stosunków cywilnoprawnych, zawartych przed uzyskaniem przez radnego mandatu. Powyższy zakaz odnosi się jednak także do sytuacji, w których na podstawie umowy z radnym pracę miałaby wykonywać osoba trzecia. Natomiast w sytuacji, w której wskutek zawarcia umowy z osobą trzecią pracę wykonywałby radny, rozważenia każdorazowo wymaga pozorność czynności prawnej, bądź naruszenie analizowanego zakazu przez radnego.
Kwestią budzącą poważne wątpliwości jest określenie sankcji za naruszenie zakazu zawarcia umowy cywilnoprawnej, na której podstawie radnemu powierzone będzie wykonywanie pracy. Wydaje się, że konsekwencją powyższego jest wygaśnięcie mandatu radnego, na podstawie art. 383 § 1 pkt 5 Kodeksu wyborczego. Nie jest to jednak pogląd powszechnie akceptowalny, tak w doktrynie, jak i piśmiennictwie. Dyskusyjne są także konsekwencje naruszenia analizowanego zakazu dla skutków zawartej umowy. Niektórzy autorzy wskazują, że tego typu umowa dotknięta jest wadą nieważności, aczkolwiek także ten pogląd nie ma charakteru powszechnego.

WYKORZYSTYWANIE MANDATU RADNEGO DLA INNYCH CELÓW

Dość specyficznym zakazem jest ten określony przez ustawodawcę w art. 24e u.s.g. Składa się on z dwóch elementów. Po pierwsze, radni nie mogą podejmować dodatkowych zajęć, ani otrzymywać darowizn, mogących podważyć zaufanie wyborców do wykonywania mandatu zgodnie z art. 23a ust. 1 u.s.g., tj. godnie, rzetelnie i uczciwie (patrz: zawarta w odsyłanym przepisie treść roty ślubowania radnego). Po drugie zaś, radni nie mogą powoływać się na swój mandat w związku z podjętymi dodatkowymi zajęciami bądź działalnością gospodarczą, prowadzoną na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami.
Z uwagi na lakoniczność występujących w analizowanym zakresie sformułowań, stanowiących opis zachowań niedozwolonych, stwierdzić należy, że zakaz ustanowiony komentowaną normą prawną dotyczy wszelkich zachowań radnego, będących zarówno działaniem, jak i zaniechaniem, o ile pozostają one w sprzeczności ze zobowiązaniami, których radny podjął się, składając rotę ślubowania. Bez znaczenia pozostaje zatem okoliczność, czy zakazane dodatkowe zajęcia mają charakter zarobkowy, komercyjny, czy też wykonywane są społecznie, honorowo. Nie jest także istotne, czy dodatkowe zajęcia mają charakter jednorazowy, czy też powtarzający się. Co przy tym istotne, naruszenie analizowanego zakazu może wiązać się jedynie z sankcjami politycznymi lub moralnymi (etycznymi). Brak jest natomiast w tym zakresie jakiejkolwiek sankcji prawnej.

NIEPOŁĄCZALNOŚĆ MANDATU RADEGO

Uregulowane w stosunku do radych ograniczenia odnoszą się nie tylko do prowadzenia określonych rodzajów działalności, ale również do pełnienia innych funkcji. W tym zakresie istotne znaczenie odgrywa przepis art. 25b u.s.g., zgodnie z którym mandatu radnego nie można łączyć z:

• mandatem posła lub senatora;
• wykonywaniem funkcji wojewody lub wicewojewody;
• członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego.

Skutkiem naruszenia tego zakazu jest wygaśnięcie mandatu radnego – stosownie do art. 383 Kodeksu wyborczego.

ZAKAZ PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

W przeciwieństwie do wójtów radni mogą prowadzić działalność gospodarczą. Nie oznacza to jednak, że działalność ta nie podlega jakimkolwiek ograniczeniom. Wręcz przeciwnie – ustawodawca, mając świadomość możliwych nadużyć po stronie radnych, wprowadził do przepisów u.s.g., jako formę regulacji o charakterze antykorupcyjnym, przepis art. 24f ust. u.s.g. Zgodnie z jego brzmieniem, radni nie mogą:

• prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek z wykorzystaniem mienia gminy, w której uzyskali mandat;
• prowadzić działalności gospodarczej wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia gminy, w której uzyskali mandat;
• zarządzać tego typu działalnością;
• być przedstawicielem w prowadzeniu tego typu działalności;
• być pełnomocnikiem w prowadzeniu tego typu działalności.

Warto zauważyć, że pod koniec 2021 r. ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie jednego, w praktyce dość istotnego dla wielu radnych wyjątku, który jeszcze na początku poprzedniej kadencji samorządowej powodował liczne wygaszenia mandatów radnych. Zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych: „Wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast), zastępcy wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), skarbnicy gmin, sekretarze gmin, kierownicy jednostek organizacyjnych gminy, osoby zarządzające i członkowie organów zarządzających gminnymi osobami prawnymi, inne osoby wydające decyzje administracyjne w imieniu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz radni mogą być członkami władz ochotniczych straży pożarnych, w tym ochotniczych straży pożarnych prowadzących działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia komunalnego”. Przepis ten stosuje się odpowiednio do radnych powiatu, radnych województwa, zarządu powiatu, zarządu województwa, skarbnika powiatu, skarbnika województwa, sekretarza powiatu, sekretarza województwa, osób wydających decyzje administracyjne w imieniu starosty, osób wydających decyzje w imieniu marszałka województwa, kierowników jednostek organizacyjnych powiatu, kierowników jednostek organizacyjnych województwa i osób zarządzających lub członków organu zarządzającego powiatową osobą prawną oraz wojewódzką osobą prawną.
Jeżeli radny przed rozpoczęciem wykonywania mandatu prowadził działalność gospodarczą, objętą analizowanym zakazem, jest obowiązany do zaprzestania prowadzenia tej działalności, w ciągu trzech miesięcy od dnia złożenia ślubowania. Niewypełnienie tego obowiązku stanowi podstawę do stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego w trybie art. 383 § 1 pkt 5 Kodeksu wyborczego.

SKUTKI WYKORZYSTANIA PRZEZ RADNEGO MIENIA KOMUNALNEGO W ŚWIETLE ORZECZNICTWA

Jak już wyżej zaznaczono, naruszenie zakazu z art. 24f ust. 1 u.s.g. skutkuje wygaśnięciem mandatu radnego. Na kanwie przypadków objętych analizowanym przepisem, w orzecznictwie sądów administracyjnych pojawiają się jednak rozbieżne stanowiska. Nie sposób nie zauważyć, że dominujący pogląd jest jednak najbardziej restrykcyjny i właśnie z nim powinni liczyć się radni, naruszając ww. zakaz. Zgodnie z tym poglądem, skutkiem wykorzystania przez radnego mienia komunalnego jest w każdym wypadku utrata jego mandatu. W tym zakresie warto przytoczyć przykładowe tezy z orzecznictwa: „W orzecznictwie sądów administracyjnych ugruntował się pogląd, że sformułowanie “wykorzystywanie” odnosi się do wszystkich przypadków korzystania z mienia komunalnego gminy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, bez względu na to, czy wykorzystanie to ma podstawę prawną czy jest stałe bądź jednorazowe, wreszcie czy jest odpłatne czy też nieodpłatne. (…) Nie jest też istotne, czy radny prowadzący działalność gospodarczą, jako jedyny korzysta z mienia komunalnego, czy też korzystają z niego także inne osoby. Wykorzystanie mienia komunalnego jest wystarczającą przesłanką do wygaśnięcia mandatu radnego i nie ma znaczenia, czy przy wykorzystaniu tego mienia komunalnego radny odniósł korzyści czy też nie. Przepis art. 24f ust. 1 u.s.g. nie uzależnia bowiem wygaśnięcia mandatu radnego od osiągnięcia zysku z korzystania z mienia komunalnego, lecz rozstrzygający jest sam fakt korzystania z tego mienia” (tak: wyrok NSA z dnia 17 maja 2016 r., sygn. II OSK 725/16).
W orzecznictwie sądów administracyjnych pojawiają się jednak (choć zdecydowanie rzadziej) poglądy, jakoby w przypadku korzystania z mienia komunalnego, na zasadach jego powszechnej dostępności, radny zachowuje sprawowany mandat. Przykładowo: „Art. 24f ust. 1 i 1a u.s.g. przy przyjętej wykładni jego zastosowania nie operuje niedającym się uzasadnić rygoryzmem, albowiem w takim zakresie, w jakim nie da się skutku w postaci wygaszenia mandatu uzasadnić celem regulacji, przepis wyłącza spod zakazu korzystanie przez radnego z mienia gminnego na zasadach pełnej powszechności. W tym znaczeniu analizowane przepisy normujące wygaszanie mandatu radnego nie mają charakteru bezwzględnego, albowiem służą zapobieżeniu jedynie takiej sytuacji, w której występuje rzeczywiste zagrożenie angażowania się radnego w sytuacje, mogące poddawać w wątpliwość autorytet konstytucyjnych organów Państwa oraz osłabiać zaufanie wyborców i opinii publicznej do ich prawidłowego funkcjonowania” (tak: wyrok NSA z dnia 18 lutego 2016 r., sygn. II OSK 2759/15).
Dodatkowo, okazjonalnie w orzecznictwie można spotkać się również z poglądami, zgodnie z którymi incydentalne, jednorazowe korzystanie przez radnego z mienia komunalnego, nie skutkuje utratą przez niego mandatu. I tak: „Wobec powyższego, w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy nie można było przyjąć, by jednorazowe, incydentalne działanie radnego, polegające na wykorzystaniu, w celu osiągnięcia zysku, mienia komunalnego gminy, w której radny uzyskał mandat, wyczerpywało dyspozycję art. 24f ustawy o samorządzie gminnym, skutkując wygaśnięciem mandatu. Uwzględniając bowiem definicję działalności gospodarczej zawartą w art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przyjąć należy, że elementami koniecznymi dla uznania danej aktywności zarobkowej za działalność gospodarczą jest to, że ma ona charakter zorganizowany i ciągły. Tym samym, to nie kryterium podmiotowe decyduje o uznaniu określonej aktywności zarobkowej za działalność gospodarczą, ale jej przedmiot i charakter. Wobec takich kryteriów trudno uznać, by zorganizowanie przez Stowarzyszenie, którego Prezesem jest radny, jednodniowej uroczystości w czasie której sprzedawany był alkohol, stanowiło o wykonywaniu przez radnego działalności gospodarczej, czy też by radny taką działalnością zarządzał, bądź był przedstawicielem lub pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności. Powyższego nie zmienia okoliczność, że również w dwóch kolejnych dniach działalność tę prowadzono. Biorąc zatem pod uwagę incydentalność tego wydarzenia, jego specyfikę oraz brak ciągłości w jego organizowaniu, należało uznać, że zasadnie przyjął Sąd I instancji, iż w warunkach tej konkretnej sprawy nie zaszły okoliczności skutkujące koniecznością wygaśnięcia mandatu radnego” (tak: wyrok NSA z dnia 27 czerwca 2013 r., sygn. II OSK 1194/13).

ZAKAZ ZASIADANIA W ORGANACH SPÓŁEK KOMUNALNYCH

Szczególnego rodzaju zakazem prowadzenia określonej działalności jest uregulowany w art. 24f ust. 2 u.s.g. zakaz zasiadania przez radnych, ich małżonków oraz osób pozostających z radnymi we wspólnym pożyciu w organach spółek komunalnych. Jak stanowi w tym zakresie przywołany przepis, wspomniane osoby nie mogą być członkami władz zarządzających lub kontrolnych i rewizyjnych ani pełnomocnikami spółek handlowych z udziałem gminnych osób prawnych lub przedsiębiorców, w których uczestniczą takie osoby. Wybór lub powołanie tych osób na te funkcje są z mocy prawa nieważne.
Jeżeli jednak wybór lub powołanie, o których mowa powyżej, nastąpiły przed rozpoczęciem wykonywania mandatu radnego, ww. osoby są obowiązane zrzec się stanowiska lub funkcji w terminie trzech miesięcy od dnia złożenia ślubowania przez radnego. W razie niezrzeczenia się stanowiska lub funkcji, osoba taka traci je z mocy prawa po upływie wspomnianego trzymiesięcznego terminu.
W odniesieniu do powyższego przepisu zauważyć należy, że w wyroku z dnia 13 lipca 2004 r. (sygn. K 20/03) Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodny z Konstytucją przepis art. 24f ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym, w części, w jakiej dotyczy małżonków osób wymienionych w art. 24f ust. 2 ustawy. Orzeczenie TK oznacza, że małżonek radnego lub innej osoby wymienionej w art. 24f ust. 3 ustawy, który przed rozpoczęciem wykonywania funkcji przez radnego (lub innej osoby wymienionej w art. 24f ust. 3) został członkiem władz zarządzających, kontrolnych lub rewizyjnych albo pełnomocnikiem spółki handlowej z udziałem gminnych osób prawnych lub przedsiębiorców, w których uczestniczą takie osoby, nie traci zajmowanego stanowiska.

ZAKAZ POSIADANIA ZNACZNYCH UDZIAŁÓW/AKCJI W SPÓŁKACH KOMUNALNYCH

Ustawodawca przewidział na gruncie u.s.g. również sytuację, w której osoba obejmująca mandat radnego posiada udziały lub akcje w spółkach komunalnych. W tym zakresie przepis art. 24f ust. 5 u.s.g. stanowi, że radni nie mogą posiadać pakietu większego niż 10% udziałów lub akcji w spółkach prawa handlowego z udziałem gminnych osób prawnych lub przedsiębiorców, w których uczestniczą takie osoby. Udziały lub akcje przekraczające ten pakiet powinny być zbyte przez radnego przed pierwszą sesją rady gminy, a w razie niezbycia ich, nie uczestniczą one przez okres sprawowania mandatu i dwóch lat po jego wygaśnięciu w wykonywaniu przysługujących im uprawnień (prawa głosu, prawa do dywidendy, prawa do podziału majątku, prawa poboru).
Ograniczenie możliwości najmu/kupna lokali mieszkalnych stanowiących zasób gminy
Jednym z najnowszych przepisów wprowadzających określone ograniczenie w stosunku do radnych (tu warto podkreślić, że wyłącznie w odniesieniu do radnych gminy) jest przepis art. 24fa u.s.g.

Stanowi on, że m.in. radny, małżonkowie radnych oraz osoby pozostające we wspólnym pożyciu z radnymi nie mogą:

• zawierać umów najmu lokali mieszkalnych stanowiących mieszkaniowy zasób gminy, w której wójt lub zastępca wójta pełni funkcję lub radny uzyskał mandat, ani umów najmu lokali mieszkalnych utworzonych w wyniku realizacji przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego przez społeczną inicjatywę mieszkaniową, o której mowa w art. 23 ustawy z dnia 26 października 1995 r. o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa (Dz.U. z 2023 r. poz. 790 z późn. zm.), w której gmina dysponuje ponad 50% głosów na zgromadzeniu wspólników lub na walnym zgromadzeniu;
• nabywać własności lokali mieszkalnych stanowiących mieszkaniowy zasób gminy, w której wójt lub zastępca wójta pełni funkcję lub radny uzyskał mandat, ani własności lokali mieszkalnych utworzonych w wyniku realizacji przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego przez społeczną inicjatywę mieszkaniową, będącą samorządową osobą prawną.

Ustawodawca zdecydował jednak, że w przypadku umowy najmu, zawieranej w związku z umową partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego, o której mowa w art. 29a ustawy z dnia 26 października 1995 r. o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, zawartą przed dniem uzyskania mandatu radnego, nie stosuje się ww. pkt 1.

PODSUMOWANIE

Wprowadzone przez ustawodawcę w stosunku do radnych ograniczenia w głównej mierze mają charakter antykorupcyjny. I choć część z nich może być negatywnie oceniana, zwłaszcza przez pryzmat sankcji, jaka grozi za naruszenie tych ograniczeń, radni muszą mieć na uwadze bardzo restrykcyjne orzecznictwo sądów administracyjnych, będące konsekwencją wygaszania ich mandatów, głównie przez rady gmin, w trybie art. 383 Kodeksu wyborczego.

Mateusz Karciarz
prawnik w Kancelarii Radców Prawnych
Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy
sp.k. w Poznaniu

SPIS TREŚCI