Radny nie może zarządzać firmą, świadczącą odpłatne usługi dla gminy
ROZSTRZYGNIĘCIA NADZORCZE WOJEWODÓW - SAS 3 / 2024
Zarządzenie zastępcze Wojewody Podlaskiego z dnia 21 czerwca 2023 r., nr NK-II.4102.1.2023.AB
Radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności.
Tak wynika z przepisów ustawy o samorządzie gminnym, a zwrócił na to uwagę Wojewoda Podlaski, wydając zarządzenie zastępcze stwierdzające, że mandat radnego rady miasta (…) wygasł z powodu naruszenia przez tego radnego art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, poprzez naruszenie ustawowego zakazu łączenia mandatu radnego z prowadzeniem działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia gminy, w której radny uzyskał mandat.
W stanie faktycznym, w którym Wojewoda Podlaski wydał swoje zarządzenie, radny, którego to zarządzenie dotyczyło, był członkiem zarządu spółki z o.o., a więc był osobą „zarządzającą działalnością gospodarczą” w rozumieniu art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Spółka ta, na podstawie zawartych z miastem umów, dostarczała węgiel do obiektów stanowiących własność miasta w sezonach grzewczych 2020/2021 i 2022/2023, w zamian za wynagrodzenie. Zapłatę wynagrodzenia potwierdzają faktury oraz przelewy.
Mieniem komunalnym jest własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw (art. 43 ustawy o samorządzie gminnym). Jak wynika z orzecznictwa sądów administracyjnych (por. wyrok NSA w Warszawie z dnia 12 stycznia 2000 r., sygn. akt I SA 208/99) „mienie jako instytucja prawa cywilnego to pojęcie zbiorcze, określające ogół podmiotowych praw majątkowych. Całe mienie komunalne jest ujmowane jednorodnie w tym znaczeniu, jako mienie w rozumieniu prawa cywilnego, a w szczególności w rozumieniu art. 44 kodeksu cywilnego. Generalnie należy stwierdzić, że mienie komunalne obejmuje aktywa, a nie pasywa. Wynika to z definicji mienia zawartej w cyt. art. 44 k.c., w odniesieniu do ogólnego pojęcia mienia, jak i w art. 43 ustawy o samorządzie gminnym – w odniesieniu do mienia komunalnego. Wynika z powyższego, że mienie to całokształt praw majątkowych przysługujących określonemu podmiotowi.”. Z tego zaś wynika, że mieniem są także prawa majątkowe, których wartość może być wyrażona w pieniądzu. Nie chodzi zatem tylko o nieruchomości gminne, ale cały zespół praw majątkowych, w tym środki pieniężne. W ujęciu rachunkowym środki finansowe stanowią aktywa pieniężne, są zatem składnikiem majątku danej jednostki.
W konsekwencji powyższych ustaleń Wojewoda Podlaski stwierdził, że wypłacone za usługę wynagrodzenie jest ekwiwalentem świadczenia wykonanego na rzecz gminy, a zatem jest realizacją należności, pochodzącej z praw majątkowych gminy, wyrażonej w pieniądzu. „Reasumując, usługodawca realizujący świadczenie w ramach działalności gospodarczej, przez sam fakt pobrania wynagrodzenia ze środków budżetowych gminy – korzysta z mienia gminnego.” – czytamy w uzasadnieniu zarządzenia Wojewody Podlaskiego, stwierdzającego, że mandat radnego miasta wygasł z powodu naruszenia art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.
